Xôi trứng kiến là một món ăn vô cùng độc và lạ, thay vì nấu xôi cùng với đậu, gấc, dừa thì người Lục Ngạn lại nấu xôi với trứng kiến. Những viên trứng kiến bé nhỏ khiến nhiều người e ngại trong lần đầu thưởng thức, nhưng khi đã mạnh dạn nếm thử bạn sẽ khó có thể quên được hương vị thơm ngon bùi béo của món ăn hấp dẫn này.
XÔI TRỨNG KIẾN LỤC NGẠN – LỘC TRỜI CHỈ CÓ MỘT LẦN TRONG NĂM
MÙA SĂN “LỘC TRỜI”
Xôi trứng kiến Lục Ngạn từ lâu đã là một món ngon hấp dẫn được nhiều người ưa thích. Món ăn này không có quanh năm mà chỉ có một mùa nên càng được ưa chuộng. Tháng 3 và tháng 4 âm lịch là thời điểm mùa săn trứng kiến ở Lục Ngạn bắt đầu, vào mùa này già trẻ gái trai hay thậm chí cả những đứa trẻ cũng tranh thủ đi lấy “lộc trời” bởi đầy là thời điểm trứng kiến dồi dào và mẩy béo nhất.
Theo kinh nghiệm được truyền lại thì mặc dù trong rừng có rất nhiều loại kiến nhưng chỉ một loại là có thể ăn được trứng đó là loại kiến đen có kích thước to gấp 3 đến 4 lần các loại kiến đen thông thường chuyên sống và làm tổ trên cây. Tổ kiến thường được kết từ những cành cây khô, lá khô với kích thước bằng nắm tay hoặc to như ấm đun nước.
Những người đi rừng lâu năm cho biết những tổ kiến có màu đen bạc, thớ của tổ lớn và cành cây hơi trĩu sẽ cho nhiều trứng, những tổ đen sì và xốp thì không cần chắt vì ít trứng mà nên để gầy cho mùa sau.
Dụng cụ để lấy trứng kiến là những chiếc rá to có buộc cán dài, khi lấy tổ kiến xuống người ta sẽ cho vào miệng rá rồi dùng gậy đập vào tổ để trứng kiến rơi xuống, động tác này phải nhanh gọn để kiến không tha trứng mang đi.
MÓN ĂN DÂN DÃ VỚI HƯƠNG VỊ ĐẶC TRƯNG CỦA NÚI RỪNG
Để làm xôi trứng kiến Lục Ngạn Bắc Giang người ta thường sử dụng hai nguyên liệu chính là gạo nếp nương và trứng kiến đen kèm theo các loại gia vị như hành phi, mỡ gà.
Trứng kiến sau khi mang về phải đen sơ chế, rửa sạch trong nước ấm, đãi nhiều lần thật nhẹ tay để có mẻ trứng kiến sạch và ngon. Khi trứng kiến đã sạch người ta sẽ mang đi xào cùng với mỡ gà và hành phi và nêm nếm gia vị cho thật thơm.
Sau khi xào trứng kiến xong người ta sẽ trút ra lá chuối ngự rồi cho vào chõ đồ xôi, xung quanh là những hạt nếp nương. Nếp đồ xôi trứng kiến Bắc Giang phải là loại nếp nương thơm phức, hạt vừa to vừa mẩy, màu trắng ngần và trước khi nấu cần vo và ngâm kỹ từ 3 đến 4 tiếng.
Khi đồ xôi trứng kiến Lục Ngạn người ta cũng để lửa và canh thời gian như các loại xôi thông thường. Đến khi thấy hạt nếp nương đã chuyển sang màu trắng trong, căng mọng và hương thơm của gạo nếp, hành phi , mỡ gà và mùi beo béo của trứng kiến tỏa ra là món ăn đã chín.
Xôi bắt đầu chín, người ta sẽ dùng đũa xới thật nhẹ tay để xôi chín đều và trứng kiến không bị vỡ. Để thưởng thức trọn vẹn cái vị ngon, thơm béo đặc trưng của xôi trứng kiến Lục Ngạn, người ta thường ăn nóng.
Cách thưởng thức món ăn này đúng điệu đó là dùng tay trần nhón từng nhúm xôi nhỏ cho vào miệng nhai từ tốn để cảm nhận từng kiến lép bép khi vỡ của trứng kiến. Vị béo bùi lan tỏa trong khoang miệng hòa lẫn với vị thơm dẻo của lúa nếp nương sẽ khiến thực khách phải sửng sốt vì hương vị quá dỗi hấp dẫn.
Món ăn dường như đánh thức mọi giác quan của người ăn, bạn sẽ có cảm tưởng như đang tận hưởng hương vị đặc trưng của núi rừng Đông Bắc khi thưởng thức món ăn hấp dẫn này.
Xôi trứng kiến Lục Ngạn ngày nay không chỉ đơn thuần là món ăn truyền thống của người dân địa phương mà đã trở thành đặc sản được nhiều người biết đến. Đặc biệt món ăn này không chỉ có hương vị lạ miệng mà còn là một vị thuộc rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là với phụ nữ. Nếu như có dịp đến với Bắc Giang bạn nhất định đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức thứ “ lộc trời” hấp dẫn này nhé.
